فارسی
استیم فلیک
اثر مقدار جایگزین شیر و روش فرآوری ذرت در خوراک آغازین بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی و باکتری‌های فیبرولایتیک شکمبه و مدفوع در گوساله‌های شیری
مقدمه:
تغذیه شیر یا جایگزین شیر (MR) بیشتر از 10% وزن بدن می‌تواند سبب وزن گیری بهتر و بهبود بازدهی خوراک شود. اهمیت وزن گیری در تلیسه ها به دلیل رابطه ی آن با تولید شیر بیشتر، قابل توجه است. وزن گیری گوساله در زمان از شیرگیری کاهش می یابد و پرورش گوساله های شیرخوار را با چالش روبه رو میکند.
نرخ تغذیه خوراک جامد ارتباط منفی با نرخ تغذیه خوراک مایع در گوساله دارد. گزارش شده است تغذیه مقادیر زیاد MR، سبب تاخیر در توسعه شکمبه می‌شود و قابلیت هضم مواد مغذی به ویژه الیاف، پس از شیرگیری کاهش می یابد. تغذیه خوراک آغازین (CS) با غلات فرآوری شده به دلیل تخمیر بیشتر در طی افزایش سطح هضم، سبب تولید بوتیرات و پروپیونات و رشد پایپلا در شکمبه می‌شود. اگرچه این افزایش ناشی از مصرف بیشتر CS نیست. چرا که نشان داده شده است که با تغذیه غلات فرآوری شده (برای مثال استیم رول و پرک کردن با بخار)، مصرف CS کاهش یافته است، در مقابل قابلیت هضم نشاستهی دانه و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر بیشتر شده و بازده خوراک را افزایش داده است.
اهداف:
هدف از این مطالعه بررسی اثرات نرخ تغذیه جایگزین شیر (MR) و فرآوری ذرت در CS بر عملکرد رشد، گوارش پذیری مواد مغذی و باکتری های فیبرولیتیک شکمبه و مدفوع در گوساله‌های شیری بود.
مواد و روش:
بدین منظور 48 راس گوساله های نر اخته هلشتاین با میانگین سن 2 تا 3 روز به طور تصادفی به یکی از 4 تیمار با آرایش فاکتوریل 2 × 2 با دو سطح MR کم و زیاد به ترتیب 0.749 (LO) و 1.498 (HI) کیلوگرم MR و ذرت (دانهی کامل ذرت (WC) و ذرت پرک شده با بخار (FC)) در خوراک آغازین آجیلی نسبت داده شدند. گوساله‌های تغذیه شده با LO (24 راس) 0.749 کیلوگرم در روز (بر اساس DM) MR برای 6 هفته دریافت کردند و به دنبال آن 0.375 کیلوگرم در روز MR برای هفته آخر دریافت کردند. گوساله‌های تغذیه شده با MR زیاد (HI) 0.749 کیلوگرم در روز MR در هفته اول، 0.851 کیلوگرم در روز در هفته دوم، 1.135 کیلوگرم در روز در هفته سوم، 1.498 کیلوگرم در روز در هفته 4 ام و 5 ام و در پایان 0.749 کیلوگرم در روز MR برای آخرین هفته MR دریافت کردند. این آزمایش شامل دوره ی نگهداری (nursery، 1تا 8 هفتگی) و دوره رشد (9 تا 16 هفتگی) بود و گوساله‌ها در سن 6 هفتگی از شیرگرفته شدند.
نتایج و بحث:
مایع شکمبه و نمونه مدفوع در هفته های 5 ام و 8 ام برای تعیین کمیت باکتری‌های فیبرولیتیک و قابلیت هضم مواد مغذی جمع آوری شد. در این مطالعه تعداد باکتری‌های شکمبه هضم کنندهی سلولز (Ruminococcus albus، Fecalibacterium prausnitzii و Fibrobacter succinogenes S85)، هضم کنندهی همی سلولز (Butyrivibri fibrisolvens، Prevotella sp و flavefaciens Ruminococcus) و هضم کنندهی الیاف (Clostridium cluster IV) مورد سنجش قرار گرفتند.
در این مطالعه مشاهده شد که در تیمار HI، 48.6% MR بیشتری نسبت به LO مصرف شد، اما در مقابل تیمار LO، 33% CS بیشتری مصرف کردند. در هفته های ابتدایی (2 تا 7 هفتگی) مصرف CS بیشتر در گوساله های تغذیه شده با LO نسبت به گوساله های تغذیه شده با HI سبب فعالیت تخمیری بیشتر در شکمبه و افزایش هضم ماده خشک (DM)، مادهی آلی (OM) پیش از شیرگیری و هضم NDF و ADF پیش و پس از شیرگیری شد. در مقابل گوساله‌های تغذیه شده با HI، از هضم DM و OM بیشتری در زمان شیرخوارگی گوساله ها داشتند، بنابراین ME بیشتری را دریافت کرده بودند.
نمودار 1. اثر تیمارهای آزمایشی (HI-FC، HI-WC، LO-FC و LO-WC) بر قابلیت هضم مواد مغذی
بدین ترتیب گوساله های تغذیه شده با HI، در هفته های دوم تا پنجم از وزن گیری بهتری نسبت به LO برخوردار بودند و از وزن بیشتری در هفتهی سوم تا هشتم برخوردار بودند. اما در هفته هفتم گوساله‌های تغذیه شده با HI در مقایسه با گوساله هایی که با LO تغذیه شده بودند، میانگین افزایش وزن روزانه کمتری داشتند. نرخ رشد بیشتر در BW و اسکلت در طول هفته 9 ام تا 16 ام برای گوساله های تغذیه شده با LO در مقابل HI احتمالاً به دلیل توسعه بیشتر سیستم گوارش و انتقال بهتر از خوراک مایع به خوراک جامد برای تیمار LO بوده است. اگرچه در کل دوره، افزایش وزن بدن برای قبل و بعد از شیرگیری در گوساله‌های تغذیه شده با HI در مقایسه با LO بیشتر بود، اما به دلیل بازدهی بیشتر تیمار LO از خوراک جامد در هفتهی 9 ام تا 16 ام، گوسالههایی که با جیره HI تغذیه شدند، مزیت رشد قبل از شیر گیری خود را تا هفته 16 ام از دست دادند.
نمودار 2. اثر تیمارهای آزمایشی (HI-FC، HI-WC، LO-FC و LO-WC) بر وزن گیری گوساله‌ها در طی 1 تا 6 هفتگی (پیش از شیرگیری)، 7 تا 8 هفتگی (از شیرگیری) و 9 تا 16 هفتگی (پس از شیرگیری).
این امکان وجود دارد که گوساله‌های HI، زمانی که در هفته ششم با کاهش مقادیر شیر (step-down) در مدت یک هفته از شیر گرفته شدند، در طول هفته‌های پس از شیرگیری، مشکلات سلامت روده بیشتری را تجربه کردند که باعث می‌شود انرژی بیشتری در روده جهت سازگاری در زمان از شیرگیری مصرف شود.
فرآوری ذرت می‌تواند برای گوساله‌های جوان مفید باشد زیرا با افزایش قابلیت هضم نشاسته در شکمبه، رشد پاپیلای شکمبه تحریک می‌شود. مطالعات نشان دادند که قابلیت هضم نشاسته ذرت پرک شده با بخار از دانهی کامل ذرت در نشخوارکنندگان بالغ بیشتر است (97% نسبت به 84%). اگرچه در این مطالعه، با فاصله اطمینان 95% هیچ تفاوتی در قابلیت هضم نشاسته مشاهده نشد. با این حال تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (SCFA) و هضم OM و DM در طول هفتهی 12 ام تحت تاثیر قرار گرفته است. هضم کمتر OM و DM در گوساله‌های تغذیه شده با WC به احتمال زیاد به دلیل کاهش قابلیت هضم CP و چربی بوده است. تولید بیشتر SCFA در گوسالههایی که با FC نسبت به WC تغذیه شدند می‌تواند با گوارش پذیری بیشتر FC در شکمبه و عبور WC از شکمبه توجیه شود. محل و سرعت هضم ذرت در شکمبه بر هضم الیاف در جیرهی گاوهای شیری و پرواری نیز موثر است. اگرچه در این مطالعه به دلیل حضور کم الیاف در CS، اثری بر قابلیت هضم NDF و ADF (با درصد معنی داری 5%) مشاهده نشد.
نمودار 3. نمودار 2. اثر تیمارهای آزمایشی (HI-FC، HI-WC، LO-FC و LO-WC) بر تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (SCFA)
نتایج نشان می‌دهد که میزان تغذیه MR تأثیر بیشتری نسبت به فرآوری ذرت در CS بر عملکرد، قابلیت هضم الیاف و جوامع باکتریایی فیبرولیتیک شکمبه و مدفوع دارد. نتایج سنجش باکتری‌های شکمبه و مدفوع نشان داد که به دلیل مصرف بیشتر CS گوساله‌های تغذیه شده با LO، جمعیت باکتریایی در شکمبه و مدفوع نسبت به تیمار HI افزایش یافته است. افزایش جمعیت میکروبی مشاهده شده با افزایش هضم الیاف (قابلیت هضم NDF و ADF در طول هفتهی 5 و 8 ام)، افزایش BW پس از شیرگیری، وزن بدن و معیارهای بدنی در سن 16 هفتگی در یک راستا بود. تخمیر میکروبی ناکافی شکمبه ناشی از کاهش مصرف CS زمانی که گوساله‌ها با حجم بیشتری از شیر یا MR تغذیه شدند ممکن است منجر به کاهش هضم الیاف شده باشد.
نتیجه گیری:
نرخ تغذیه زیاد MR قابلیت هضم الیاف را، هم قبل و هم بعد از شیرگیری و در طول مرحله رشد (هفته‌های 5، 8 و 12)، کاهش می‌دهد. میانگین افزایش وزن روزانه و اندازه‌گیری عرض لگن قبل از شیرگیری در نرخ تغذیه HI نسبت به LO بیشتر بود، اما پس از شیرگیری کاهش یافت و در نتیجه وزن بدن و اندازه‌گیری عرض لگن در 16 هفتگی مشابه شد. گوساله‌های تغذیه شده با LO نسبت به گوساله‌های تغذیه شده با HI، نسبت بیشتری از باکتری‌های فیبرولایتیک در شکمبه و مدفوع دارند. با در نظر گرفتن ترکیب نرخ تغذیه شیر جایگزین و فرآوری ذرت، نرخ تغذیه کم و زیاد شیر جایگزین را می‌توان با ذرت پرک شده با بخار یا ذرت کامل در خوراک آغازین گوساله ترکیب کرد، زیرا فرآوری ذرت تأثیر کمی بر قابلیت هضم، مصرف و رشد گوساله‌ها داشت یا اصلاً تأثیری نداشت.
منبع:
https://doi.org/10.3168/jds.2019-17372
1. Van Niekerk, J., et al., Effect of amount of milk replacer fed and the processing of corn in starter on growth performance, nutrient digestibility, and rumen and fecal fibrolytic bacteria of dairy calves. Journal of Dairy Science, 2020. 103(3): p. 2186-2199.